گروه روماتولوژی

رئیس بخش: دکتر سیده طاهره فائزی

معاون آموزشی: دکتر معصومه اخلاقی کلهرودی

 

بخش طبی یک از 2 سرویس مهم نورولوژی و روماتولوژی تشکیل شده است و شامل 36 تخت بستری می باشد که از این تعداد 18 تخت به بیماران نورولوژی (داخلی اعصاب) و 18 تخت به بیماران روماتولوژی تخصیص یافته است.

بیماریهای بافت همبند شامل آرتریت روماتوئید، لوپوس، پلی میوزیت، درماتومیوزیت، اسکلرودرمی، شوگرن و بیماری مختلط بافت همبند، واسکولیت ها (شامل وگنر، چرچ استراوس، هنوخ شوئن لاین پورپورا، بهجت، تاکایاسو، آرتریت تمپورال و پان کلاسیک)، آرتریت سپتیک، آرتروپاتی های سرونگاتیو، سندرم آنتی فسفولیپید، سارکوئیدوز، نقرس و حملات کریستالی، کمر درد حاد و... می باشند. 

این بیماران به جهت شعله وری بیماری و یا ایجاد عوارضی چون عفونت یا عوارض داروهای مصرفی بستری می گردند.

دسته ای از بیماران نیز که تشخیص مشخص شده ای ندارند به جهت اقدامات تشخیصی بستری می گردند.

 

تاريخ تاسيس بخش: سال 1353

نام استاد تاسيس كننده: دکتر فريدون دواچي

همكاران ايمونولوژي (اعضاي هيات علمي دانشگاه): دکتر بهروز نيک بين و دکتر نوشين فروزانفر و از سال 1354 دکتر امير شفيع زاده عضو هئيت علمي دانشكده پزشکي تهران به عنوان استاديار روماتولوژي همکاري خود را با دکتر دواچي آغاز نمودند. 

در سال 1352 روماتولوژي به عنوان يكي از رشته هاي فوق تخصصي پزشكي داخلي معرفي شد. با تشكيل دپارتمان روماتولوژي در دانشگاه تهران برنامه آموزش پزشكي داخلي براي دانشجويان برنامه ريزي و يك هشتم از واحدهاي آن (16 واحد كه هر واحد معادل 16 ساعت تدريس است) به روماتولوژي اختصاص داده شد (2 واحد معادل 16 ساعت تدريس) در سال 1362، 4 سال بعد از انقلاب، كميته اتقلاب فرهنگي ساعت هاي اختصاص داده شده به تدريس روماتولوژي در يك نيمسال تحصيلي را به 20 ساعت افزايش داد. برنامه شامل تاريخچه، اپيدميولوژي، پاتوفيزيولوژي تشخيصي باليني، بررسي هاي پاراكلينيك و الزامات درماني براي هر بيماري بود. به تدريج ساير دانشگاه ها برنامه اي كه توسط دانشگاه علوم پزشکی تهران برنامه ريزي شده بود را پذيرفتند. از سال 1366، مركز تحقيقات روماتولوژي آموزش روماتولوژي به دانشجويان را به 40 ساعت افزايش داده است.

 

قابليت هاي بخش در ابتدا: هم زمان با تأسيس بخش روماتولوژي، آزمايشگاه بخش روماتولوژي براي انجام کارهاي فوق تخصصي و انجام ايمونوفلورسانس بافتي مستقيم (سينوويال، کليه، مغز، پوست) و غير مستقيم (FANA) و همچنين اندازه گيري کمپلمان آغاز به کار کرد و اين دو شيوه براي اولين بار در کشور به استاندارد رسيد.

ويزيت درمانگاهي (متوسط بيماران صبح و بعدازظهر): در آغاز درمانگاه روماتولوژي دو روز در هفته به طور فعال بيماران مبتلا به بيماري هاي روماتيسمي را پذيرا بود و متوسط بيماران ويزيت شده در آن زمان در هر جلسه 12 بيمار بود. تعداد درمانگاه هاي صبح و عصر مركز تحقيقات روماتولوژي در حال حاضر هر كدام به 4 روز در هفته رسيده است. متوسط بيماران ويزيت شده در روز در حال حاضر 50 تا 60 بيمار در روز مي باشد. 

واحدهاي تحقيقاتي: واحد تحقيقاتي بيماري بهجت، واحد تحقيقاتي بيماري لوپوس، واحد تحقيقاتي بيماري اسکلرودرمي، واحد تحقيقاتي درماتوميوزيت، واحد تحقيقاتي استئوپوروز، واحد تحقيقاتي بيمارهاي سرونگاتيو،‌ واحد تحقيقات اپيدميولو‍ژي و واحد تحقيقات ايمونولوژي و ژنتيك. 

درمانگاه ها: دو درمانگاه روماتولوژي و استئوپوروز، يک درمانگاه بيماري بهجت، يک درمانگاه کلاژنوز، یک درمانگاه اسکلرودرمی، و يک درمانگاه تزریق داخل مفصلي و داروهای بیولوژیک

آزمايشگاه ها: يک آزمايشگاه فوق تخصصي روماتولوژي براي انجام آزمایشات و طرح های ايمونولوژي و ژنتيك.  

 

بخش: مرکز تحقيقات روماتولوژي به ترتيب واحد هاي تحقيقاتي زير را راه اندازي كرده است:‌ واحد تحقيقاتي بيماري لوپوس، واحد تحقيقاتي بيماري بهجت، واحد تحقيقاتي بيماري اسکلرودرمي، واحد تحقيقاتي درماتوميوزيت، واحد تحقيقاتي استئوپوروز، واحد تحقيقاتي بيمارهاي سرونگاتيو،‌ واحد تحقيقات اپيدميولو‍ژي و واحد تحقيقات ايمونولوژي و ژنتيك است. در ضمن مرکز تحقيقات روماتولوژي دارای یک بخش روماتولوژي، دو درمانگاه روماتولوژي و استئوپوروز، يک درمانگاه بيماري بهجت، يک درمانگاه کلاژنوز، يک درمانگاه اسکلرودرمی و يک درمانگاه تزریق داخل مفصلي و داروهای بیولوژیک، چهار کلينيک ويژه روماتولوژي و يک آزمايشگاه فوق تخصصي روماتولوژي براي انجام کارهاي مختلف و نمونه برداري هاي مختلف مفصلي و استخواني و ژنتيك مي باشد.   

اعضاي هيئت علمي اين بخش از آغاز تا كنون: دكتر امير شفيع زاده (شروع به كار 1354،‌ فوت 1369) دكتر محمود اكبريان ‌(شروع به كار 1362)،‌ دكتر فرهاد شهرام (شروع به كار 1368)،‌ دكتر فرهاد غريب دوست (شروع به كار 1370)،‌ دكتر عبدالهادي ناجي (شروع به كار 1371)، دكتر احمدرضا جمشيدي (شروع به كار 1372)،‌ دكتر معصومه اخلاقي کلهرودی (شروع به كار 1384)‌،‌ دکتر سیده طاهره فائزی (شروع به كار 1386)، دکتر هدا کاوسی (شروع به كار 1393)، دکتر مجید علیخانی (شروع به کار 1398)

گسترش بخش: از ابتداي تاسيس تا سال 1369 بخش روماتولوژي مشتمل بر دو بخش يک و دو و تحت نظارت دكتر فريدون دواچي و دكتر امير شفيع زاده بود. بعد از فوت دكتر امير شفيع زاده اين دو بخش به يك بخش تحت رياست دكتر فريدون دواچي تلفيق گرديد. از مرداد ماه سال 1369 بخش روماتولوژي مجددا به دو بخش تقسيم شدکه بخش يك زير نظر دكتر اكبريان و بخش دو زير نظر دكتر شهرام اداره مي شد. اين دو بخش در آذر ماه 1381 دوباره يك بخش شد هر چند به صورت دو مجموعه اداره مي شد. ولی از ابتدای سال 1397 به صورت یک بخش و یک مجموعه اداره می شود.

 

آموزش فوق تخصص روماتولوژي: به طور رسمي و طبق ضوابط وزارت بهداشت جزء اولين گروه هاي فوق تخصصي در سال 1364 شروع شد. 

تاسيس مركز تحقيقات روماتولوژي: از مهمترين نکات در تاريخچه بخش روماتولوژي تاسيس و شروع به کار مرکز تحقيقات روماتولوژي است. اين مرکز در سال 1360 آغاز به کار کرد و در سال 1373 به تصويب وزارت بهداشت در آمد. بديهي است که در طي اين ساليان دايره اعضاي هيئت علمي بزرگ تر شد و اساتید روماتولوژي ديگري هم به اين حلقه پيوستند. لازم به ذکر است همواره تعدادي از اعضاي هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران و يا ساير دانشگاه هاي معتبر علوم پزشكي کشور به صورت فعال با اين مرکز همکاري دارند.  

از سال 1364 این بخش شروع به پذیرش دستیار فوق تخصصی روماتولوژی کرده که این روند از آن سال به طور مرتب ادامه پيدا کرد به طوري که تعداد فارغ التحصيلان فوق تخصص روماتولوژي از بيمارستان شريعتي تا سال 1401 شامل بر 81 نفر بوده و تعدادی دستيار فوق تخصصي نيز به صورت مهمان مدتي در اين بخش تعليم ديده اند. البته مركز تحقيقات روماتولوژي سالانه به مدت دو تا 3 ماه پذيراي دستياران فوق تخصصي از دانشگاه هاي علوم پزشكي مشهد و علوم پزشكي شيراز تا پنج سال اخیر بوده است.

 

آموزش روماتولوژي: بخش و مرکز تحقيقات روماتولوژي آموزش در سطوح مختلف پزشکی را به عهده دارد. 

1- دانشجوي پزشکي: دوره آموزش روماتولوژي در سال سوم به صورت تئوري و سال چهارم به صورت عملي مي باشد. برنامه آموزشي تنظيم شده در اين مرکز نه تنها در دانشگاه علوم  پزشکي تهران بلکه در دانشگاه علوم پزشکي مشهد، اهواز، گيلان، ارتش، مازندران، يزد، آزاد، کرمان، کاشان نيز تدريس مي شود.

2- كاورزان پزشکي 

3- دستياران داخلي 

4- فلوي فوق تخصصي روماتولوژي: از بين متخصصين داخلي که داري بورد تخصصي مي باشند و در کنکور ورودي فوق تخصصي قبول شده اند، انتخاب مي گردند. دوره آموزشي آنها دو سال مي باشد. اين افراد پس از گذارندن بورد فوق تخصصي روماتولوژي عضو کادر آموزشي دانشگاه مي شوند تا تدريس روماتولوژي بنمايند. به جز آموزش علمي کلاسيک (شامل ويزيت بيماران در بخش و درمانگاه و جلسات مشاوره و Journal Club) آموزش مخصوص تدريس هم وجود دارد كه شامل كنفرانس هاي هفتگي فلوها مي باشد. در کنار تمام اين آموزش ها، آموزش تحقيقات پزشکي به صورت تئوري و عملي نيز داده مي شود که قسمتي از آن شامل آشنايي با منابع الکترونيکي علوم پزشکي، اصول مقدماتي نگارش پروپوزال و انجام کارازمايي هاي باليني است.

5- مقاطع Post Doc: بخش و مركز تحقيقات روماتولوژي از سال 1386 در مقطع Post Doc هم داوطلبان واجد شرايط را مي پذيرد.

6- دوره هاي بازآموزي براي پزشکان فارغ التحصيل در مقاطع عمومي، تخصص و فوق تخصص: همان طور که پيش از آين ذکر آن رفت اين مرکز بجز شرکت فعالانه در کنگره هاي داخلي و خارجي، خود هر ساله از سال 1373 يک سمينار ساليانه هم برگزار مي نمايد. اين سمينارها هر بار در مورد يک مطلب مهم روماتولوژي است. هم چنين كنفرانس هاي هفتگي از سري آموزش مداوم هم وجود دارد و در كنار اين ها بخش و مركز تحقيقات روماتولو‍ژی هر سال در برگزاري چندين سمينار روماتولوژي كه در دانشگاه هاي علوم پزشكي سارسر كشور برگزار مي شود همكاري مي كند.